Φέτος στη γιορτή της γυναίκας, στις 8 Μαρτίου, εκτός από τη μάνα, τη σύζυγο, την κόρη, την αδερφή, έχουμε βαθιά στην ψυχή μας τις γυναίκες γιατρούς και νοσηλεύτριες που εδώ και ένα χρόνο δίνουν τη μάχη κατά της πανδημίας, τη μάχη υπέρ της υγείας όλων, προσφέροντας κυριολεκτικά οξυγόνο ζωής σε όσους έχουν ανάγκη.
Του Σάββα Αναστασιάδη, βουλευτή ΝΔ Β’ Θεσσαλονίκης
Νομίζω ότι αυτή την ώρα είναι πρώτες στη σκέψη μας και τις οφείλουμε μια βαθιά υπόκλιση.
Πέραν αυτών, ειδικά τη φετινή χρονιά που συμπληρώνονται 200 χρόνια από την ελληνική επανάστασης του 1821, είναι ευκαιρία να αναδείξουμε μια άλλη διάσταση της γυναικείας φύσης, μια διάσταση που είναι στενά συνδεδεμένη με την δημιουργία του πρώτου Ελληνικού κράτους.
Γυναίκες με παλικαριά, γυναίκες με πείσμα και ψυχή, γυναίκες με προσφορά στην πατρίδα και στον αγώνα της εθνικής ανεξαρτησίας.
Μια προσφορά που δεν είναι ευρέως γνωστή, από την επίσημη ελληνική ιστοριογραφία. Ωστόσο, οι ξένοι ιστορικοί και περιηγητές εκείνης της εποχής έγραψαν με λόγο φλογερό για την ελληνίδα αγωνίστρια της εθνεγερσίας. Ο Pouqueville, στην τετράτομη ιστορία του της «Αναγέννησης της Ελλάδας» εκφράζει θαυμασμό για τον ηρωισμό, για τις θυσίες τους, τις κακουχίες και τα μαρτύρια τους.
Ο Ginouvier έγραψε με ενθουσιασμό βιβλίο στο Παρίσι για την ηρωίδα Μαντώ Μαυρογένους έχοντας μαρτυρίες από Φιλέλληνες. Ομοίως οι Γάλλοι Blancard και Fauriel, ο Άγγλος Eton, ο Γερμανός Bartholdy, οι Ιταλοί Ciampolini, Zechinni καθώς και
ελληνικής καταγωγής λογοτέχνες που ζούσαν στο εξωτερικό, όπως η Έλενα Γκίκα , φιλέλληνες αγωνιστές όπως ο Auguste Fabre, ο Holland και υπέροχα έργα ζωγράφων όπως του Scheffer, του Friedel, που κοσμούν το μουσείο του Λούβρου και όχι μόνο. Παρόλο που οι κοινωνικές συνθήκες την ήθελαν στη σκιά του άνδρα, οι γυναίκες του ’21 κράτησαν ψηλά τις αρχές τους, έδρασαν στο πλευρό των ανδρών, συμπαραστάθηκαν και εμψύχωσαν τους πολεμιστές, ρίχτηκαν στις φλόγες, έμπηξαν το μαχαίρι στα στήθη τους για να μην γίνουν σκλάβες, σκότωσαν τα παιδιά τους για το καλό του Αγώνα. «Όσο να ζείτε, την Τουρκιά / να μην την προσκυνάτε».
Αυτά τα συγκλονιστικά λόγια τ’ αποδίδει η λαϊκή μούσα στην Καπετάνισσα, «τη μάνα των Λαζαίων».
Είναι η πρώτη μεγάλη προσφορά των γυναικών στην ελληνική επανάσταση, πριν καν αυτή ξεκινήσει! Των γυναικών, των μανάδων, που στα δύσκολα χρόνια της οθωμανικής σκλαβιάς εξέθρεψαν και κράτησαν ψηλά το ηθικό και το φρόνημα των αγωνιστών της επόμενης μέρας.
Η νησιώτισσα Μαντώ (Μαυρογένους), σε ηλικία 25 ετών, ξεσήκωσε τους Μυκονιάτες κατά των Τούρκων. Διέθεσε όλη της την περιουσία για τον Αγώνα. «Η φιλοπατρία σε όλη της την καθαρότητα, χωρίς ίχνος ιδιοτέλειας, η απόλυτη αυτοθυσία», όπως την περιέγραψε ο Γάλλος φιλέλληνας Jean Raybaud. Η Λασκαρίνα (Μπουμπουλίνα) από την Ύδρα που γεννήθηκε μέσα στις φυλακές της Κωνσταντινούπολης και απόκτησε 6 παιδιά. Κατάφερε να πείσει τη μητέρα του Σουλτάνου να μην
τη συλλάβουν και να μην της κατάσχουν την περιουσία, στη συνέχεια να αυξήσει την περιουσία του συζύγου της, να ναυπηγήσει το πλοίο «Αγαμέμνων» και να διαθέσει όλα της τα πλοία για τον Αγώνα. Η Δόμνα Βισβίζη από τη Θράκη πήρε μέρος στην επανάσταση μαζί με τον άνδρα της κι όταν αυτός πέθανε ανέλαβε η ίδια τα καράβια τους.
Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος μαρτυρά ότι «η Δομνίτσα, η όμορφη, η δυνατή, η αρχικαπετάνα», όπως λέει το δημώδες άσμα, έσωσε τους άνδρες του και τον ίδιο εφοδιάζοντάς τους με τρόφιμα και πολεμοφόδια. Η Ελισάβετ Υψηλάντη, η μητέρα των Υψηλάντηδων, < η Πρωτομάνα των Φιλικών > όπως την αποκαλούσαν, η οποία πρώτη χρηματοδότησε τον Αγώνα που προετοίμαζε η Φιλική Εταιρεία. Η Ακριβή Τσαρλαμπά, η μάνα του Οδυσσέα Ανδρούτσου, που έζησε από κοντά ως σύζυγος και μητέρα όλη την ένταση του Αγώνα.
Η Δέσπω Φώτου Τζαβέλλα η Σουλιώτισσα που έδωσε τα παιδιά της στον Αγώνα με πίστη στα ιδιανικά της πατρίδας και της ελευθερίας. Αλλά και η Σουλιώτισσες Μόσχω Τζαβέλλα, η Χάιδω Σέχου, η Λένα Μπότσαρη στο Ζάλογγο, η Γαλαξειδιώτισσα Αλεφάντω και η Παπαδιά Κουρκουμέλη στο Μεσολόγγι.
Η Χαρίκλεια Δασκαλάκη από την Κρήτη, η Παντελιά Κωνσταντάκη, η Μανιάτισσα Κωνστάντια Ζαχαριά, η Σπαρτιάτισσα Σάββαινα, η Ζαμπέτα Κολοκοτρώνη, η Ρουμελιώτισσα Ασήμω Γκούρα. Αυτές κι άλλες πολλές, αλλά και οι ανώνυμες γυναίκες -οι
άγνωστες στρατιωτίνες- που στάθηκαν δίπλα στους αγωνιστές ή έμειναν στην ιστορία για την αυτοθυσία τους όπως οι γυναίκες της Φιλικής Εταιρείας, οι γυναίκες της Χίου, οι γυναίκες του Μεσολογγίου, οι Σουλιώτισσες και οι Ναουσαίες.
Όλες αυτές έδωσαν ένα παράδειγμα αυτοθυσίας για την πατρίδα, ένα παράδειγμα που έμελλε να ακολούθησαν οι γυναίκες του Πόντου, οι γυναίκες της Πίνδου, οι γυναίκες της Κύπρου…
Σε μια εποχή που οι αναθεωρητές της ιστορίας επιχειρούν να υποβαθμίσουν την προσφορά των ηρώων του ’21, σε μια εποχή που η Τουρκία του Ερντογάν επιχειρεί απροκάλυπτα να ξαναζωντανέψει την οθωμανική κυριαρχία, η ελληνική κοινωνία έχει ανάγκη από το θετικό πρότυπο των γυναικών της ελληνικής επανάστασης αλλά και, εν γένει, της ιστορίας του τόπου μας.
Ένα πρότυπο που περιέχει λέξεις με αξίες και ιδανικά όπως φιλοπατρία, ανιδιοτέλεια, οικογένεια, αφοσίωση, πατριωτισμός, πίστη, συναίσθηση καθήκοντος, κοινωνική και εθνική προσφορά. Ας τιμήσουμε, λοιπόν, φέτος, στη χρονιά της Ελλάδας, αυτά που μας λείπουν. Ή, αν θέλετε, αυτά που ως κοινωνία έχουμε ανάγκη. Τις γυναίκες του 1821, τον ηρωισμό και το παράδειγμά τους.
