Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δικαίωσε Ρώσο δημοσιογράφο που είχε καταδικαστεί αμετάκλητα για άρθρο που χαρακτήριζε δικαστή «μικροπρεπή τύραννο» και έπρεπε να του καταβάλει 1.000.000 ρούβλια για ηθική βλάβη.
«Η κατάχρηση εξουσίας από τους λειτουργούς της Δικαιοσύνης είναι ζήτημα δημοσίου συμφέροντος», αποφάνθηκε το ΕΔΔΑ.
Με συνεχείς απειλές, μηνύσεις, αυθαίρετες διώξεις, ηθική ή οικονομική εξόντωσή τους είναι αντιμέτωποι οι δημοσιογράφοι παγκοσμίως, με το φαινόμενο να λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις τα τελευταία χρόνια καθώς λειτουργοί του έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου σύρονται στα δικαστήρια.
Αποτέλεσμα των διώξεων αυτών είναι να κατακρημνίζεται το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης και να φιμώνονται δημοσιογράφοι που έχουν καθήκον να ελέγχουν την εξουσία και να στηλιτεύουν τους εκπροσώπους της, όταν χρειάζεται.
Δεν είναι λίγες οι φορές που δημοσιογράφοι αναγκάζονται να προσφύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) για να προστατέψουν τη δουλειά και το κύρος τους, αλλά ακόμη και για να μπορούν να συνεχίσουν να ασκούν το επάγγελμά τους.
Πρόσφατα απασχόλησε το ΕΔΔΑ η περίπτωση ενός Ρώσου δημοσιογράφου, δικηγόρου και υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο οποίος προσέφυγε στο Δικαστήριο του Στρασβούργου αναζητώντας δικαίωση μετά την αμετάκλητη καταδίκη του από τα ρωσικά δικαστήρια για άρθρο του που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Τverskoy Reporter» τον Οκτώβριο του 2011.
Το δημοσίευμα αφορούσε έναν δικαστή του περιφερειακού δικαστηρίου Τver και σημείωνε: «Ενας ασήμαντος τύραννος είναι κακός σε όλα. Οταν εργάζεται στο δικαστικό σώμα, γίνεται κίνδυνος για την κοινωνία. Ο κ. Kh. δεν στάθηκε τυχερός. Δικάστηκε από τον κ. Α., έναν ασήμαντο τύραννο δικαστή του περιφερειακού δικαστηρίου Tver, μπλεγμένο σε κοσμικές κακίες. Εχω δει πολλές φορές δικαστικό παραλογισμό. Εχω συνηθίσει να μην εκπλήσσομαι.
»Αλλά αυτή τη φορά εντυπωσιάστηκα από τον επαγγελματικό και ηθικό κυνισμό του… Κατά την πρώτη ακροαματική διαδικασία, ο δικαστής Α. απείλησε τον κ. Kh. λέγοντας “Γνωρίζετε τη φήμη μου”. Δεν μπορείτε να βρείτε αυτές τις λέξεις στα πρακτικά της ακρόασης, καταγράφονται προσεκτικά στη μνήμη των παρευρισκόμενων και στον ήχο. Είναι δύσκολο να βρεις την αλήθεια σε ένα δικαστήριο όταν ένας δικαστής αποδεικνύει την προκατάληψή του».
Ο προσφεύγων περιέγραψε περαιτέρω την ποινική διαδικασία και τη δίκη κατά του Kh. Αναφέρθηκε σε παραδείγματα κακοποίησης από δικαστές σε ποινικές υποθέσεις που κινήθηκαν εναντίον άλλων προσώπων. Εστειλε επίσης επιστολή στον δικαστή Α., ζητώντας σχόλια για το άρθρο. Ομως δεν γλίτωσε τη δίωξη.
Με απόφαση της 16ης Αυγούστου 2013, η οποία επικυρώθηκε κατ’ έφεση στις 31 Οκτωβρίου 2013 από τον δικαστή S. του περιφερειακού δικαστηρίου Tver, το περιφερειακό δικαστήριο του Zavolzhskiy καταδίκασε τον προσφεύγοντα για προσβολή κρατικού υπαλλήλου. Στο διάστημα 2014-2017 ο προσφεύγων προσπάθησε να αναιρέσει αυτή την απόφαση.
Εξέταση για μεροληψία
Στις 26 Φεβρουαρίου 2018, έπειτα από σχετική αναιρετική διαδικασία, αποφασίστηκε να αλλάξει ο τόπος διεξαγωγής και να μεταφερθεί η υπόθεση, προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν αμφιβολίες ως προς την αμεροληψία, στο προεδρείο του περιφερειακού δικαστηρίου του Γιαροσλάβλ.
Το τελευταίο ακύρωσε την καταδικαστική απόφαση και παρέπεμψε την υπόθεση για νέα εξέταση, κρίνοντας ότι το δικαστήριο θα μπορούσε να ήταν μεροληπτικό λόγω της ιδιότητας του δικαστή Α. ως θύματος στην υπόθεση του προσφεύγοντος.
Με απόφαση της 7ης Οκτωβρίου 2019, όπως επικυρώθηκε από το περιφερειακό δικαστήριο της Μόσχας στις 19 Δεκεμβρίου 2019, το δικαστήριο της πόλης Klin της περιφέρειας της Μόσχας καταδίκασε τον προσφεύγοντα για περιφρόνηση του δικαστηρίου.
Του επιβλήθηκε πρόστιμο 100.000 ρωσικά ρούβλια, απαλλάχθηκε από την εκτέλεση της ποινής λόγω παραγραφής, αλλά αποφασίστηκε να καταβάλει 1.000.000 ρούβλια για ηθική βλάβη στον δικαστή Α. Σύμφωνα με την απόφαση, το άρθρο περιείχε προσβλητική διατύπωση κατά της τιμής και της αξιοπρέπειας του δικαστή Α.
Ο καταδικασθείς προσέφυγε στο ΕΔΔΑ, το οποίο αποφάνθηκε ότι οι δικαστές ενδέχεται να υπόκεινται σε ευρύτερα όρια αποδεκτής κριτικής από ό,τι οι απλοί πολίτες. Ταυτόχρονα διαπίστωσε ότι η καταδίκη του προσφεύγοντος δημοσιογράφου ισοδυναμούσε με παρέμβαση στην ελευθερία της έκφρασής του και η παρέμβαση αυτή «προβλεπόταν από τον νόμο».
Δεν αμφισβητήθηκε επίσης ότι η παρέμβαση επεδίωκε θεμιτό σκοπό, δηλαδή τη διατήρηση του κύρους της δικαστικής εξουσίας και την προστασία της φήμης ή τα δικαιώματα τρίτων. Ωστόσο, αφ’ ενός το θέμα που έθιξε ο προσφεύγων ήταν δημοσίου ενδιαφέροντος, αφ’ ετέρου η έκφραση που χρησιμοποίησε αποτελούσε αξιολογική κρίση.
Σύμφωνα με το ΕΔΔΑ, τα εθνικά δικαστήρια δεν έλαβαν καθόλου υπόψη το πλαίσιο εντός του οποίου πραγματοποιήθηκε η δημοσίευση και δεν εξέτασαν αν επρόκειτο για ζήτημα δημοσίου συμφέροντος. Επιπλέον, το ποσό της ηθικής βλάβης που διατάχθηκε να καταβληθεί από τον προσφεύγοντα στον δικαστή Α. ήταν ασυνήθιστα υψηλό και δεν λήφθηκε υπόψη η οικονομική κατάστασή του.
Διαπιστώνοντας παραβίαση της ελευθερίας της έκφρασης (άρθρο 10 της ΕΣΔΑ), το ΕΔΔΑ δικαίωσε τον προσφεύγοντα και του επιδίκασε 13.000 ευρώ για αποζημίωση και 7.500 για ηθική βλάβη.
https://www.efsyn.gr/
