Με πρωτοβουλία της Τοπικής Κοινότητας Όσσας και του Συλλόγου Οσσαίων «Η Αγία Κυράννα» παρουσιάστηκε στην Όσσα, το Σάββατο 29 Απριλίου, η διπλωματική εργασία που δόθηκε στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης της φοιτήτριας και πλέον πτυχιούχου αρχιτεκτονικής κ. Μαρίας Τρικάλη, με τίτλο «Αποκατάσταση και επανάχρηση της οικίας Χατζή – Χατζηχριστάκη στην Όσσα Λαγκαδά», με επιβλέπουσα την αναπληρώτρια καθηγήτρια κ. Μαρία Δούση.
Η οικία Χατζή-Χατζηχριστάκη αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα παραδοσιακής κατοικίας του αγροτικού χώρου της Μακεδονίας και από τα ελάχιστα που διασώζονται με αυτή τη μορφολογία και τυπολογία. Είναι μια πλατυμέτωπη κατοικία του 19ου αιώνα, με κύρια κατασκευαστικά υλικά την πέτρα και το ξύλο, με χαγιάτι και ξύλινη προεξοχή στον όροφο. Έχει χαρακτηριστεί ως «μνημείο» το 2004 από το Υπουργείο Πολιτισμού και σήμερα ανήκει στην ιδιοκτησία του Δήμου Λαγκαδά.
Ανοίγοντας την εκδήλωση η Πρόεδρος της Κοινότητας Όσσας κ. Σοφία Καραϊωάννου καλωσόρισε τους προσκεκλημένους, ευχαριστώντας θερμά την κ. Τρικάλη, αλλά και τους καθηγητές της, για την αποδοχή της πρόσκλησης και για την πολύτιμη συνεργασία τους. Ακολούθησε ένα σύντομο ιστορικό των ενεργειών που έχουν γίνει για τη διάσωση και ανάδειξη της οικίας Χατζή-Χατζηχριστάκη από τον Τοπικό Σύμβουλο Όσσας και Γεν. Γραμματέα του Συλλόγου Οσσαίων κ. Άγγελο Μήτσα, ο οποίος μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στις δύο προηγηθείσες μελέτες αποκατάστασης του 2004 και 2010, οι οποίες αν και εγκεκριμένες από τους αρμόδιους φορείς, απαξιώθηκαν και δεν αξιοποιήθηκαν προς όφελος του μνημείου και της τοπικής κοινωνίας, ενώ οι ενέργειες πλέον συνεχίζονται σε άλλη βάση με τη συνεργασία του Α.Π.Θ. και μέσα από τη φρέσκια ματιά των νέων επιστημόνων.
Ακολούθησε η παρουσίαση της κ. Τρικάλη, η οποία μέσα από την εργασία της αποτυπώνει, αναλύει, παρουσιάζει τις κατασκευαστικές φάσεις, την τυπολογία, μορφολογία, παθολογία του νεότερου μνημείου και καταλήγει στην παρουσίαση ενός εντυπωσιακού -αλλά ταυτόχρονα ρεαλιστικού- σεναρίου-κτιριολογικού προγράμματος με τη νέα προτεινόμενη χρήση του κτιρίου ως ξενώνα. Η πρόταση συνοδεύεται από σχέδια κατόψεων, όψεων και τρισδιάστατων αναπαραστάσεων που συμπληρώνονται από μια εντυπωσιακή μακέτα με κατασκευαστικές λεπτομέρειες, κάνοντας πλήρως ευανάγνωστη και κατανοητή την πρόταση του σεναρίου.
Δεν περιορίζεται όμως μόνο στο χαρακτηρισμένο διατηρητέο κτίριο, αλλά επεκτείνεται σε όλο το οικοδομικό τετράγωνο, με την παρακείμενη ιδιοκτησία, αλλά και τα δύο εμπορικά μαγαζάκια της Πάνω Αγοράς, αντιμετωπίζοντάς τα ως ένα ενιαίο σύνολο μελέτης που λειτουργούν συμπληρωματικά και υποστηρικτικά του ξενώνα αναφοράς. Αυτά, με τις ανάλογες μετατροπές, λειτουργούν ως χώροι υποδοχής, καθιστικού, πρωινού και διοίκησης, ενώ ο περιβάλλων χώρος με την ενοποιημένη αυλή δίνει πολύτιμο ζωτικό χώρο και αναδεικνύει τον όγκο και τη συνολική εικόνα του μνημείου.
Ομολογουμένως, η πρόταση εντυπωσίασε με την πρωτοτυπία και την τολμηρή σύλληψη ενός τέτοιου υποθετικού σεναρίου, που όμως δεν στερείται ρεαλιστικότητας και δυνατότητας υλοποίησης σε έναν οικισμό όπως αυτόν της Όσσας, ο οποίος χαρακτηρίζεται ως δυναμικός, ελκυστικός στον επισκέπτη και με συγκριτικά πλεονεκτήματα τοποθεσίας, κλίματος, αυθεντικότητας και στοιχείων πολιτιστικής κληρονομιάς, που με πείσμα προσπαθούν να αναδείξουν ο Σύλλογος Οσσαίων «Η Αγία Κυράννα» και η Τοπική Κοινότητα Όσσας.
Ακολούθησε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση για τις δυνατότητες διάσωσης και ανάδειξης παραδοσιακών κτιρίων και συνόλων, με την αναπλ. Καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής Α.Π.Θ. κ. Μαρία Δούση και τον ομότ. Καθηγητή Αρχιτεκτονικής Α.Π.Θ. κ. Μιχαήλ Νομικό, οι οποίοι παρουσίασαν στο κοινό τέσσερα χαρακτηριστικά παραδείγματα κτιρίων τα οποία από ερειπιώδη κατάσταση μετατράπηκαν άλλα σε σύγχρονους χώρους κατοικίας και άλλα σε μουσεία ή χώρους φιλοξενίας επιστημονικών φορέων της Θεσσαλονίκης.
Η συζήτηση επικεντρώθηκε στη γενικότερη λανθασμένη εντύπωση που επικρατεί ότι ένα παραδοσιακό ή διατηρητέο κτίριο χρειάζεται πολλά περισσότερα χρήματα για να αποκατασταθεί σε αντιδιαστολή με μια νέα κατασκευή, γεγονός το οποίο απέδειξαν οι καθηγητές με συγκεκριμένα τεχνικά αλλά και οικονομικά παραδείγματα.
Η εκδήλωση έκλεισε με την ευχή να δοθεί επιτέλους μια λύση για τη διάσωση του «πολύπαθου» μνημείου της Όσσας, να αξιοποιηθούν όσο το δυνατόν καλύτερα αυτές οι εργασίες και μελέτες, οι οποίες μπορούν πραγματικά να βοηθήσουν και να υποστηρίξουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τις τοπικές κοινωνίες, ούτως ώστε να αποτελέσουν μια καλή βάση για την περαιτέρω αξιοποίησή τους και για την εξεύρεση χρηματοδοτικών εργαλείων.
Η Κοινότητα Όσσας και ο Σύλλογος Οσσαίων «Η Αγία Κυράννα» συγχαίρουν την νεαρή αρχιτέκτων και της εύχονται καλή επαγγελματική και προσωπική σταδιοδρομία! Επίσης, ευχαριστούν θερμά τους δύο καθηγητές για τις πολύτιμες πληροφορίες που μοιράστηκαν μαζί μας! Η Όσσα θα συνεχίζει να στηρίζει τέτοιες δράσεις και να αναδεικνύει τους μικρούς αλλά πολύτιμους θησαυρούς της πολιτιστικής της κληρονομιάς!
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο πρ. αντιπεριφερειάρχης και υποψήφιος βουλευτής κ. Θεοφάνης Παπάς, οι υποψήφιοι δήμαρχοι Λαγκαδά κ. Νίκη Ανδρεάδου και κ. Γιάννης Αναστασιάδης, ο Καθηγ. Θεολογίας κ. Τρύφων Τσομπάνης, ο πατήρ Χριστόδουλος Παπακώστας από την Γουμένισσα και φυσικά πολλοί κάτοικοι της Όσσας που παρακολούθησαν με αμείωτο ενδιαφέρον τις παρουσιάσεις.
